Ημερίδα με θέμα «Ενεργειακή κρίση και Βόρεια Ελλάδα: Προκλήσεις, ευκαιρίες και προοπτικές» διοργάνωσε τη Δευτέρα η Voria.gr στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, αρμόδιοι φορείς και επιχειρματίες μίλησαν για την ανάγκη απεξάρτησης από το Ρωσικό φυσικό αέριο, τις πράσινες επενδύσεις που ήδη «τρέχουν» στη χώρα αλλά και για τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου η Ελλάδα να αντέξει στην ενεργειακή κρίση.
Ο κ. Κώστας Σκρέκας, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφέρθηκε σε τρεις μείζονες επενδύσεις, που θα αλλάξουν ολοκληρωτικά το ενεργειακό τοπίο στην Ελλάδα και αφορούν σε ενεργειακές διασυνδέσεις, που θα μπορέσουν να αναστρέψουν τη σημερινή κατάσταση της χώρας και να τη μετατρέψει από εισαγωγέα ενέργειας σε εξαγωγό. «Μειώσαμε τις εισαγωγές, καθώς αυξήσαμε την παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ και φέτος το 46% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας θα παράγεται από ΑΠΕ και υδροηλεκτρικά. Είμαστε η δεύτερη χώρα παγκοσμίως σε ελκυστικότητα επενδύσεων σε ΑΠΕ, σύμφωνα με την Ernest & Young. Το 2023 θα γλιτώσουμε περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ από εισαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος, διότι θα το παράγουμε από ΑΠΕ. Είναι η πρώτη φορά που μπορούμε να έχουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος σε σχέση με τις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, λόγω της ηλιακής ενέργειας. Για το 2026 στόχος μας είναι το 60% ηλεκτρικής ενέργειας να παράγεται από ΑΠΕ και ως το 2030 ο στόχος είναι το ποσοστό αυτό να φτάσει στο 80%», επισήμανε ο κ. Σκρέκας.
Ο υπουργός αναφέρθηκε σε τρεις τομείς επενδύσεων σχετικά με την ενέργεια: Επενδύσεις άνω των 15 δισεκατομμυρίων ευρώ στην εγκατάσταση ΑΠΕ, 10 δισεκατομμυρίων ευρώ σε συστήματα αποθήκευσης ΑΠΕ και 15 δισεκατομμυρίων ευρώ για ηλεκτρικές διασυνδέσεις.
Τα τρία μείζονα έργα διασυνδέσεων, που ανέφερε ο υπουργός είναι:
1.Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, η πρώτη ηλεκτρική διασύνδεση Ευρώπης – Βόρειας Αφρικής, 3.000 Μεγαβάτ, με την παραγόμενη ενέργεια στην Αίγυπτο να είναι κυρίως πράσινη.
2.Απευθείας ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αυστρίας – Νοτιοδυτικής Γερμανίας, ώστε η ενέργεια που παράγει η Ελλάδα συν την πράσινη ενέργεια της Αφρικής να διοχετεύεται σε όλη την Ευρώπη και από εισαγωγέας η χώρα μας να γίνει εξαγωγέας.
3.Εξετάζεται η κατασκευή αγωγού πετρελαίου Αλεξανδρούπολης – Μπουργκάς, προκειμένου να εισάγει πετρέλαιο η Βουλγαρία μέσω Ελλάδας.
«Εφικτός ο στόχος απεξάρτησης από το Ρωσικό φυσικό αέριο»
Την εκτίμηση ότι η Ελλάδα έχει σημαντικό πλεονέκτημα σε επίπεδο υποδομών, ώστε να επιτύχει τον στόχο της απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο το 2027, χρονιά που έχει θέσει ως ορόσημο η Ευρωπαϊκή Ένωση, εξέφρασε η κ. Αλεξάνδρα Σδούκου γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων. Επισήμανε ότι η χώρα είχε τη διορατικότητα από το 2000 να φτιάξει μία κρίσιμη ενεργειακή υποδομή, τον σταθμό Ρεβυθούσας, τον οποίο η κυβέρνηση είχε επίσης τη διορατικότητα να την επεκτείνει αναβαθμίζοντας τη χωρητικότητά της. Σχετικά με την ενεργειακή αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει μέχρι το 2026-27, σημείωσε πως αιχμή του δόρατος είναι οι πλωτοί σταθμοί LNG. Σε ό,τι αφορά τις σχετικές υποδομές, ανέφερε πως το FSRU της Αλεξανδρούπολης θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2023, ενώ υπό ωρίμανση είναι ένας ακόμη αντίστοιχος σταθμός στη Νότια Ελλάδα.
Η κ. Σδούκου αναφέρθηκε και στον αγωγό ΤΑΡ, σχετικά με τον οποίο είπε πως έχουν ξεκινήσει οι αδειοδοτικές διαδικασίες για να αναβαθμιστεί ο σταθμός συμπίεσης του Έβρου και ο αντίστοιχος στις Σέρρες. «Όταν ολοκληρωθεί αυτό το έργο θα μιλάμε για διπλασιασμό της μεταφορικής ικανότητας αγωγού που φέρνει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν», τόνισε και πρόσθεσε πως σημαντικός παράγοντας προς την κατεύθυνση της ενεργειακής αυτονομίας είναι ο αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας. Στην εικόνα αυτή αναμένεται να προστεθεί και ο αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, που, όπως σημείωσε η κ. Σδούκου, βρίσκεται στις ράγες και θα ξεκινήσει σύντομα η κατασκευή του με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2025.
Η κ. Σδούκου αναφέρθηκε και στις ερευνητικές γεωτρήσεις που πρόκειται να γίνουν στην Ήπειρο σε εντοπισμένο κοίτασμα βορείως των Ιωαννίνων. Όπως είπε, αναμένεται η ανάδοχος εταιρεία να καταθέσει άμεσα στο υπουργείο τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και να εκτελέσει τη γεώτρηση εντός του 2023. Η ΓΓ Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων μίλησε και για την εξόρυξη του Πρίνου της Καβάλας, στην οποία, όπως είπε, γίνεται σημαντική πρόοδος. Ανέφερε πως θα παραταθεί κατά 10 με 15 χρόνια η υφιστάμενη επένδυση για παραγωγή του κοιτάσματος στο κομμάτι Ε, ενώ η εταιρεία δρομολογεί να μετατρέψει τους εξαντλημένους ταμιευτήρες του Πρίνου σε αποθήκες μόνιμης αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, επένδυση που στηρίζει η κυβέρνηση, έχοντας εξασφαλίσει πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
«Η απολιγνιτοποίηση εκτίναξε τη χρήση του φυσικού αερίου και τις τιμές»
Ο κ. Σωκράτης Φάμελλος, τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ καταλόγισε στην κυβέρνηση ότι δεν θέλει τους ελέγχους στην αγορά της ενέργειας, με αποτέλεσμα η χώρα που το 2019 ήταν 16η στην ακρίβεια στην Ευρώπη για το κόστος επιχειρήσεων το πρώτο εξάμηνο 2022 είναι δεύτερη τονίζοντας παράλληλα ότι το κόστος της ενέργειας είναι 2,5 φορές πάνω στους δήμους, ενώ στις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης – αποχέτευσης στη μέση τάση το κόστος της ενέργειας για τον Σεπτέμβριο ήταν έξι φορές μεγαλύτερο μετά τις επιδοτήσεις. Πρόσθεσε μάλιστα ότι τον τελευταίο 1,5 χρόνο η κυβέρνηση «τράβηξε» 3,8 δισ. από την αγορά, χωρίς μάλιστα να τα επιστρέψει όλα.
Ο κ. Φάμελλος υπογράμμισε πως η χώρα δεν βρίσκεται σε αρνητική θέση λόγω του πολέμου, αλλά έχει πρόβλημα από τον Σεπτέμβριο του 2019 και κυρίως από τον Αύγουστο του ’21 με τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Είπε πως τα υπερκέρδη άρχισαν Ιούλιο του ’21, όμως η μελέτη της ΡΑΕ ήρθε τον Οκτώβριο με 3 μήνες καθυστέρηση. Άλλωστε, όπως είπε, η ΔΕΠΑ Εμπορίας είχε δεκαπλασιασμό κερδών το 2021, πριν δηλαδή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο ίδιος υπεραμύνθηκε της επανακρατικοποίησης της ΔΕΗ, υποστηρίζοντας πως θα διασφαλίσει χαμηλές και σταθερές τιμές για όλους και με πολύ χαμηλό κόστος ανάκτησης σε σχέση με την επιδότηση. Πρόσθεσε ότι παίχτηκαν παιχνίδια σε βάρος του ενεργειακού σχεδιασμού του ’18 για ομαλή απεξάρτηση από λιγνίτη και αέριο και η απολιγνιτοποίηση εκτίναξε τη χρήση του φυσικού αερίου και ταυτόχρονα και τις τιμές.
Σχετικά με τις θέσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ανέφερε πως ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει το 50% της ενέργειας να είναι αυτοπαραγωγή και αυτοκανατάλωση, ώστε να υπάρχει χαμηλή τιμή για παραγωγούς και νοικοκυριά. Πρόσθεσε επίσης πως απαιτείται ρυθμιστικό πλαίσιο για την αποθήκευση της ενέργειας που παράγεται από τις ΑΠΕ, κάτι που ακόμα όπως τόνισε, δεν έχει υλοποιήσει η κυβέρνηση.
Ο κ. Γιώργος Αρβανιτίδης, βουλευτής Β΄ Θεσσαλονίκης, τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για τον τρόπο που κινείται τα τελευταία χρόνια στο ενεργειακό τομέα και τόνισε ότι λείπει η προβλεπτικότητα. Ανέφερε επίσης ότι, ενώ οι εκπρόσωποι των βιομηχανιών ζητούν στήριξη, η Κομισιόν έχει πει τέλος στα οριζόντια μέτρα αλλά μόνο στους ευάλωτους.
15.000 νοικοκυριά συνδέθηκαν στο φυσικό αέριο το ‘22
Στη δυναμική του φυσικού αερίου, παρά τη αρνητική συγκυρία που έχει αυξήσει την τιμή του, γεγονός που καταδεικνύεται και από το ότι περίπου 15.000 νοικοκυριά προχώρησαν σε συνδέσεις το 2022, αναφέρθηκε ο κ. Λεωνίδας Μπακούρας γενικός διευθυντής της ΕΔΑ ΘΕΣΣ. Σημείωσε μεταξύ άλλων πως τον Δεκέμβριο φαίνεται ότι η τιμή του φυσικού αερίου θα είναι πιο χαμηλή ώστε σε συνδυασμό με την κρατική επιδότηση θα έχει ως αποτέλεσμα ο τελικός καταναλωτής να μην επιβαρυνθεί.
Αναφερόμενος στις επενδύσεις που υλοποιεί η ΕΔΑ ΘΕΣΣ τόνισε πως ολοκληρώνεται η επένδυση ύψους 33,5 εκατ. ευρώ εντός του χρονοδιαγράμματος, το 2022. Η επένδυση αφορά νέες συνδέσεις και ενίσχυση των δικτύων που σήμερα μεταφέρουν φυσικό αέριο και στο μέλλον θα μεταφέρουν βιομεθάνιο και υδρογόνο. Σύμφωνα με τον κ. Μπακούρα το βιομεθάνιο έχει πολλαπλά οφέλη καθώς πρόκειται για ένα οικολογικό καύσιμο με 10 φορές μικρότερο αποτύπωμα από αυτό του φυσικού αερίου. Εξήγησε πως υπάρχει συμβατότητα για τη διέλευσή του με αυτό των δικτύων που φυσικού αερίου. Όπως είπε υπάρχουν 70 εγκαταστάσεις, εκ των οποίων τέσσερις βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη και τέσσερις στη Θεσσαλία. «Ωστόσο απαιτείται να υπάρξει η θεσμοθέτηση του νομοθετικού πλαισίου για την παραγωγή του βιομεθανίου, τα κίνητρα αλλά και η σταθερότητα. Εν συνεχεία θα χρειαστεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο της ΡΑΕ. Η ΕΔΑ ΘΕΣΣ έχει την τεχνογνωσία προκειμένου να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση» ανέφερε ο κ. Μπακούρας κάνοντας αναφορά στο παράδειγμα της Γαλλίας όπου λειτουργούν 600 μονάδες παραγωγής βιομεθανίου. Σημειώνεται ότι το βιομεθάνιο αυξάνει την ενεργειακή ασφάλεια με μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο και μπορεί να μετριάσει μέρος της πίεσης του ενεργειακού κόστους σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοντας πλήρως αυτά τα οφέλη έχει θέσει ως στόχο την παραγωγή βιομεθανίου σε 35 bcm (350TWh) έως το 2030. Οι εκτιμώμενες επενδυτικές ανάγκες για την επίτευξη του στόχου ανέρχονται σε 37 δισ. ευρώ.
Μιλώντας για τα μέτρα που έλαβε η ΕΔΑ ΘΕΣΣ για τη μείωση της κατανάλωσης σε κτήρια και υποδομές ανέφερε πως η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να συμβάλει στην εξοικονόμηση της ενέργειας ακόμη και κατά 25%, όπως για παράδειγμα οι σύγχρονοι λέβητες συμπύκνωσης. Ο κ. Μπακούρας επισήμανε τέλος την ανάγκη να υπάρξει και στήριξη των εμπορικών και βιομηχανικών καταναλωτών καθώς όπως είπε «αυτοί στηρίζουν την οικονομία».
Τα εργαλεία ενίσχυσης του κατασκευαστικού κλάδου
Ο κ. Γιώργος Καραγιάννης υφυπουργός Υποδομών, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στον τομέα των κατασκευών που όπως τόνισε έχει πληγεί ιδιαίτερα από τις πολλαπλές κρίσεις των τελευταίων ετών και εξήγησε ότι από τον Ιούλιο του 2019 στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, διαμορφώθηκε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αναβάθμισης των υποδομών στο οποίο, πέρα από τη κάλυψη των εθνικών και περιφερειακών αναγκών, «ενσωματώσαμε την αξιοποίηση επιτυχημένων διεθνών πρακτικών, εναλλακτικών χρηματοδοτικών εργαλείων, καθώς και ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου. Επί της ουσίας, δηλαδή, αποστείλαμε ένα ισχυρό μήνυμα προς τον κατασκευαστικό κλάδο και στην Ελλάδα και στον εξωτερικό, ότι είμαστε αποφασισμένοι να “τρέξουμε” τα έργα και ότι αυτό θα γίνει υπό καθεστώς διαφάνειας σε ανοιχτή συνεργασία με τους ανθρώπους της αγοράς».
Τα εργαλεία με τα οποία αυτό το μήνυμα γίνεται πράξη, όπως είπε ο υφυπουργός, είναι:
«-Ο ν.4782/21: εκσυγχρονίσαμε το νομικό πλαίσιο, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι θα γίνονται γρήγορα τα έργα με τη καλύτερη δυνατή ποιότητα και υπό καθεστώς διαφάνειας και θεσπίσαμε για πρώτη φορά τη λειτουργία Παρατηρητηρίου.
-Μηχανισμός αναθεώρησης για τις δημόσιες συμβάσεις: Για πρώτη φορά μετά το 2012, ενεργοποιήσαμε τον μηχανισμό με την έκδοση συντελεστών αναθεώρησης εργασιών, για τα τέσσερα τρίμηνα του 2021 και το Α’ τρίμηνο του 2022.
-Συντελεστές αναθεώρησης: Συνολικά εκδόθηκαν συντελεστές αναθεώρησης σε 565 άρθρα εργασιών όλων των κατηγοριών δημοσίων έργων και καταλαμβάνουν το σύνολο των έργων που είναι σε εξέλιξη ανεξαρτήτως του χρόνου δημοπράτησής τους.
-Απολογιστική πληρωμή: Προχωρήσαμε στην απολογιστική πληρωμή από την αρχή του 2022 μέχρι την 6η Δεκεμβρίου, για υλικά που αποτελούν παράγωγα του πετρελαίου με σημαντική αύξηση της τιμής τους και συγκεκριμένα για την άσφαλτο, το PVC και το Πολυαιθυλένιο.
-Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων: Έπειτα από αίτημα των εργοληπτικών οργανώσεων, ενεργοποιήσαμε με νέα συγκρότηση την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων, για τη διαπίστωση των τιμών στα επόμενα αναθεωρητικά τρίμηνα και μέχρι την έναρξη της λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Τιμών.
-Πριμ 5%: Προχωρήσαμε στη χορήγηση ενός πριμ 5% επί του ανεκτέλεστου συμβατικού αντικειμένου, σε όσους αναδόχους ολοκληρώσουν τα έργα τους εντός των εγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων τους, ενώ όσοι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν συνδυαστικά στις αυξήσεις των τιμών των υλικών με τις υψηλές εκπτώσεις εργολαβιών, να μπορούν να αιτηθούν επιμήκυνση του χρόνου της εργολαβίας για έως έξι μήνες. Με τον τρόπο αυτό στηρίξαμε κατά κύριο λόγο τα μικρότερα έργα που γίνονται από Περιφέρειες, Δήμους και μικρές αναθέτουσες αρχές, διασφαλίζοντας και τη συνέχιση έργων που αφορούν την καθημερινότητα, αλλά και εκατοντάδες μικρούς εργολήπτες σε όλη την χώρα και βεβαίως τις αντίστοιχες θέσεις εργασίας».
«Οι ΑΠΕ είναι το μέλλον της ενέργειας»
Έργα υποδομών μεγάλης εμβέλειας, 118 στον αριθμό, ως το 2030, με το 58% αυτών να αφορούν στον τομέα της ενέργειας, σχεδιάζονται σε όλη τη χώρα φέρνοντας νέες προοπτικές ανάπτυξης.
Αυτό επεσήμανε ο κ. Γιώργος Τσαπρούνης, διευθυντής Marketing του Ομίλου Intrakat τονίζοντας ότι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι το παρόν και το μέλλον. Έδωσε μάλιστα ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το αιολικό πάρκο ισχύος 15MW της Intrakat στην Άνδρο, το οποίο προσφέρει δωρεάν ενέργεια σε 3.500 κατοίκους του νησιού. Στο συγκεκριμένο πάρκο έχει εγκατασταθεί το βραβευμένο ηλεκτρονικό σύστημα NVbird, το οποίο αξιοποιεί τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και Μηχανικής Εκμάθησης (Machine learning), που σε συνδυασμό με κάμερες νέας τεχνολογίας αποτρέπει τη σύγκρουση πτηνών με τις ανεμογεννήτριες.
Αναφορικά με την επίδραση της βιώσιμης ανάπτυξης και του ψηφιακού μετασχηματισμού στον κατασκευαστικό κλάδο, ο κ. Τσαπρούνης είπε ότι αυτά τα δύο πάνε μαζί κι ότι πλέον η τεχνολογία δίνει πολλές και σοβαρές λύσεις στην κατασκευή και στην συντήρηση, αλλά και στο πώς «αντιδρούν» τα μεγάλα έργα, όπως δρόμοι, λιμάνια, φράγματα.
Όπως είπε ο κ. Τσαπρούνης, ο Όμιλος Intrakat ξέφυγε από τον κατασκευαστικό τομέα και επεκτείνεται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στα έργα ΣΔΙΤ, στην αξιοποίηση ακινήτων, ενώ σημείωσε ότι «προτεραιότητά μας είναι η Βόρεια Ελλάδα».
«Το υφιστάμενο χαρτοφυλάκιο του Ομίλου μας στις AΠΕ είναι 1,8 GW, ενώ τα έργα αποθήκευσης ενέργειας είναι 0,7 GW», ανέφερε από το βήμα της ημερίδας, προσθέτοντας ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία σύναψης ομολογιακού δανείου ύψους 120 εκατ. ευρώ για έργα ΑΠΕ και παράλληλα προχωράει η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 100 εκατ. ευρώ.
