Στις 16 και 17 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στην Καλαμάτα το Αναπτυξιακό Συνέδριο για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 με τίτλο «Τι ΝΕΟ φέρνει το ΝΕΟ ΕΣΠΑ 2021–2027» παρουσία και του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.
Μέσω του ΝΕΟΥ ΕΣΠΑ 2021-2027, που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Ιουλίου 2021, θα διοχετευθούν στην ελληνική οικονομία και κοινωνία διαθέσιμοι πόροι 26,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 20,9 δισ. ευρώ συνιστούν συμμετοχή της Ε.Ε. Με το ΝΕΟ ΕΣΠΑ θα χρηματοδοτηθούν, μεταξύ άλλων, νέες δράσεις και έργα πολιτικής προστασίας, ψηφιακού μετασχηματισμού, δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, καινοτομικής και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, υποδομών μεταφορών, περιορισμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ορθολογικής διαχείρισης υδάτων, βιοποικιλότητας, «καθαρής» ενέργειας, δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού, ένταξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, υγείας και ψυχικής υγείας, ποιοτικής εκπαίδευσης νέων, ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης.
Στην παρουσίαση συμμετείχαν ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ.Παναγιώτης Νίκας και μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος, η Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων κ. Elisa Ferreira. Ομιλίες απηύθυναν, επίσης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Νίκος Παπαθανάσης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών κ. Στέλιος Πέτσας, ο Υφυπουργός αρμόδιος για Δημόσιες Επενδύσεις και το ΕΣΠΑ κ. Γιάννης Τσακίρης, ο Υφυπουργός αρμόδιος για την Έρευνα και την Τεχνολογία κ. Χρίστος Δήμας και η Υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Δόμνα Μιχαηλίδου. Μέσω διαδικτυακής σύνδεσης μίλησε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας κ. Απόστολος Τζιτζικώστας.
Όπως ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός κατά την τοποθέτησή του, πρόκειται για ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης ύψους 26,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό συμπληρώνει και άλλα σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία: το Ταμείο Ανάκαμψης, το Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0», με συνολικές πιστώσεις που ξεπερνούν τα 30 δισ. ευρώ. Από κοινού με τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, αλλά και σε συνδυασμό με την πρωτοβουλία «Connecting Europe», δημιουργείται ένα συνολικό «ταμιευτήριο» το οποίο αγγίζει τα 80 δισ. ευρώ.
8 δισ. ευρώ στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα
Ειδική επισήμανση έκανε ο κ. Μητσοτάκης, στους πόρους που θα διοχετευθούν προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στην μικρομεσαία επιχειρηματικότητα θα κατευθυνθούν συνολικά παραπάνω από 8 δισεκατομμύρια τα επόμενα 5 χρόνια. Από το ΕΣΠΑ, από το “Ελλάδα 2.0” αλλά και από τα αγροτικά ταμεία.
Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στην έντονη κοινωνική διάσταση των προγραμμάτων που δρομολογούνται. «Έχουμε τώρα πια στη διάθεσή μας όλα τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία για να μπορούμε να σχεδιάσουμε καινοτόμες πολιτικές, όπως η επέκταση του ωραρίου των δημοτικών μας σχολείων, όπως οι «Νταντάδες της γειτονιάς», ο Προσωπικός Βοηθός για άτομα με αναπηρία, έτσι ώστε να μπορούν οι ίδιοι να επιλέγουν έναν άνθρωπο ο οποίος θα μπορέσει να τους υποστηρίξει για την αυτόνομη διαβίωση την οποία αξίζουν, αλλά και για να ανακουφίσουν τις οικογένειές τους από αυτήν την υποχρέωση, διότι μέχρι σήμερα οι οικογένειες κάλυπταν την ανάγκη του Προσωπικού Βοηθού», είπε χαρακτηριστικά.
Το 1/3 των πόρων του νέου ΕΣΠΑ για έργα στις περιφέρειες
Το ένα τρίτο των πόρων του ΕΣΠΑ δεσμεύεται πλέον για έργα στις Περιφέρειες. Όπως είπε ο Πρωθυπουργός, τα ποσά ξεπερνούν τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι δράσεις της περιόδου 2021-2027 έχουν ήδη δρομολογηθεί, με 4 τομεακά προγράμματα και 13 περιφερειακά σχέδια από τα οποία, πρώτο στην Ευρώπη- πήρε ήδη το «πράσινο φως» -το Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας και ακολουθούν πολύ σύντομα οι υπόλοιπες εγκρίσεις ώστε η Ελλάδα να είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα με πλήρες εγκεκριμένο ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021-2027.
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε επίσης ότι η υλοποίηση του ΕΣΠΑ γίνεται με τρόπο που αφήνει πίσω παθογένειες του παρελθόντος.
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης είπε ότι μέσα στην περίοδο της πανδημίας, με χρήματα του ΕΣΠΑ και σε συνεργασία με την Αναπτυξιακή Τράπεζα έγινε μόχλευση περισσότερων από 9 δισ. ευρώ. Αναφερόμενος στις περιφέρειες, ο Άδωνις Γεωργιάδης υπογράμμισε ότι ένα από τα χαρακτηριστικά της νέας προγραμματικής περιόδου ήταν η μεταφορά σημαντικά μεγαλύτερων πόρων στις περιφέρειες για να μπορούν να ολοκληρώσουν τις δουλειές τους, να ασκήσουν τις αρμοδιότητές τους και να αλλάξουν τη ζωή των συμπολιτών μας ταχύτερα και με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Ακόμη ο κ. Γεωργιάδης αναφέρθηκε στη μεταφορά της ΓΓΕΤ από το Υπουργείο Παιδείας στο Υπουργείο Ανάπτυξης με στόχο την σύνδεση της έρευνας και της αγοράς. Κάνοντας τον απολογισμό της δράσης της ΓΓΕΤ τα δύο τελευταία χρόνια, τόνισε ότι η Ελλάδα σταθερά είναι πλέον πρώτη σε ποσοστιαία αύξηση απορρόφηση χρημάτων για την έρευνα και την τεχνολογία.
Από την πλευρά του ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε ότι η απόφαση της Κυβέρνησης να εκχωρηθεί το ένα τρίτο των συνολικών πόρων του νέου ΕΣΠΑ στις Περιφέρειες και τα Περιφερειακά Προγράμματα είναι απολύτως θετική. Ο κ. Τζιτζικώστας υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι «οι Περιφέρειες έχουν όλες τις δυνατότητες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα να γίνουν πυλώνες μιας νέας αναπτυξιακής και παραγωγικής πορείας της χώρας. Άλλωστε το 70% όλων των ευρωπαϊκών πολιτικών, το 90% των δράσεων για το περιβάλλον και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά το 60% των δημόσιων επενδύσεων και το 30% των δημόσιων δαπανών, πραγματοποιείται από τις 240 Περιφέρειες και τους 90.000 Δήμους της Ευρώπης».
Ο κ. Τσακίρης υπογράμμισε μεταξύ άλλων, ότι το 30% των πόρων του ΕΤΠΑ και του Ταμείου Συνοχής κατευθύνονται στην ενσωμάτωση δράσεων για το κλίμα, ενώ από το ΕΚΤ+ δεσμεύονται τουλάχιστον το 28% των πόρων σε δράσεις κοινωνικής ένταξης, το 8% στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και το 14% στην απασχόληση των νέων τα κατώτατα ποσοστά των οποίων ξεπερνάμε στοχεύοντας στην βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων ενωσιακών πόρων».
Πέντε βασικά χαρακτηριστικά του νέου ΕΣΠΑ
Με βασικό στόχο να χρησιμοποιηθούν οι βέλτιστες πρακτικές ούτως ώστε να απορροφηθεί το σύνολο των 26 δις ευρώ, πέντε βασικά χαρακτηριστικά του νέου ΕΣΠΑ, δημιουργούν προϋποθέσεις ως προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση:
Διασυνδέεται με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και τις συστάσεις της Επιτροπής για τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Υποστηρίζει τις εθνικές στρατηγικέ και τα Εθνικά Σχέδια Δράσης (Enabling Conditions)
Υποστηρίζει το νέο Ταμείο για τη Δίκαιη Μετάβαση (λιγνιτικές περιοχές και νησιά)
Ακολουθεί το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων και Σχέδιο Ανάπτυξης γα την Ελληνική Οικονομία (Εθνική Επιτροπή Πισσαρίδη)
Ακολουθεί τους περιορισμούς των ΕυρωπαΪκών Κανονισμών για τις θεματικές συγκεντρώσεις και ξεπερνά τα κατώτατα ποσοστά
Οι αλλαγές
Το ΕΣΠΑ της νέας Προγραμματικής Περιόδου έχει να επιδείξει οκτώ βασικές αλλαγές, οι οποίες σχετίζονται τόσο με την αύξηση πόρων, όσο και με τη βασική αρχιτεκτονική του προγράμματος, η οποία όπως προαναφέρθηκε, έχει μεγάλη συνάφεια με τα στόχους που υπηρετούν οι αρχές της πράσινης συμφωνίας που επικεντρώνεται στη βίωσιμη πράσινη ψηφιακή μετάβαση. Οι οκτώ αλλαγές που φέρνει το νέο ΕΣΠΑ, σύμφωνα με την παρουσίαση είναι οι εξής: Αύξηση 2,2 δις ευρώ για τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα σε σχέση με το ποσό που διοχετεύτηκε στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο: δηλαδή από 5,9 δις σε 8,1 δις.
