Eν έτει 1977 ο κοινωνικός κριτικός Ivan Illich υποστήριξε ότι το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα θα πρέπει να αποκαλείται «Η εποχή της απενεργοποίησης των επαγγελμάτων» (“The Age of Disabling Professions”), διερωτώμενος αν αυτή η εποχή της συνέχισης της βιομηχανοποίησης θα ανακαλείται στη συλλογική μνήμη σαν ευχή ή σαν κατάρα.
Σαράντα χρόνια μετά, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τους αρχιτέκτονες, υπάρχουν περισσότεροι στην παγκόσμια αγορά, αλλά και περισσότερη δουλειά για αυτούς. Ωστόσο, η υπαρξιακή αγωνία για το επάγγελμα παραμένει. Αν λοιπόν οι διαδοχικές κρίσεις και οι εργολάβοι δεν κατάφεραν να αφανίσουν το επάγγελμα, τότε τι το απειλεί;
Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα ίσως την έχει ένα «ντουέτο» της Οξφόρδης, οι Richard και Daniel Susskind, που στο βιβλίο τους με τίτλο The Future of the Professions (2015) εξετάζουν εξαντλητικά το πώς η ευρεία επιρροή της ψηφιακής τεχνολογίας επιδρά στο επάγγελμα του αρχιτέκτονα.
Οι Susskinds υποστηρίζουν ότι η νέα εποχή δεν φέρνει απώλεια πίστης και εμπιστοσύνης απέναντι στους αρχιτέκτονες, αλλά και στους δικηγόρους ή τους λογιστές, αλλά μάλλον εισάγει τον ευρύ εκδημοκρατισμό των ειδικών δεξιοτήτων, μέσω των Big Data, του διαμοιρασμού των δεδομένων και της αυτοματοποίησης, που θα μεταμορφώσουν την εργασία των ειδικών.
Οι παραδοσιακές σχέσεις μεταξύ των αρχιτεκτόνων και των πελατών τους θα υπερφαλαγγιστούν από τη δυνατότητα πρόσβασης των δεύτερων σε συστήματα γνώσης προσβάσιμα σε όλους και οι πρώτοι δεν θα είναι πια «οι φύλακες της πύλης» για την επαγγελματική γνώση και κρίση, σύμφωνα πάντα με τους δύο συγγραφείς. Επιπρόσθετα, η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των προβλημάτων δόμησης και οι οικονομικές πιέσεις, θα απαιτήσουν την προσφορά ακόμη περισσότερων υπηρεσιών από τους αρχιτέκτονες, με ακόμη μικρότερες αμοιβές… Μεγάλα κομμάτια του επαγγελματικού αντικειμένου του αρχιτέκτονα ήδη έχουν «περάσει» στους υπολογιστές και η τάση συνεχίζεται.
Παρόλα αυτά, δεν θα έπρεπε οι αρχιτέκτονες να αισθάνονται επαγγελματικά ασφαλείς, αφού η δουλειά τους δεν είναι απλά να διεκπεραιώνουν, αλλά να αντικρίζουν τον κόσμο δημιουργικά, να σχεδιάζουν, να διακρίνουν, να κρίνουν και να αξιολογούν σύνθετες πληροφορίες και να παράγουν νέες καινοτόμες ιδέες; Κατά τους Susskinds, δεν θα έπρεπε να αισθάνονται ιδιαίτερα ασφαλείς, αφού τη δυνατότητα κρίσης/αξιολόγησης σύνθετων πληροφοριών έχουν και οι υπολογιστές.
Ως παράδειγμα αναφέρουν τις 60.000.000 διαφορές/διαφωνίες στο eBay, που επιλύθηκαν μέσω αυτοματοποιημένης διαμεσολάβησης, χωρίς να χρειαστούν δικηγόροι, τις ιατρικές συμβουλές που δίνονται πλέον μέσω WebMD σε έξυπνα κινητά παγκοσμίως ή το online software προετοιμασίας φορολογικών δηλώσεων, που εκατομμύρια φορολογούμενοι χρησιμοποιούν κάθε χρόνο, χωρίς να χρειάζεται να προστρέξουν σε λογιστές.
Σε ό,τι αφορά ειδικά τους αρχιτέκτονες, αυτό το κύμα αυτοματοποίησης θα είναι πολύ πιο «βαθύ» και θεμελιώδες από ό,τι μπορούμε να δούμε σήμερα χρησιμοποιώντας το CAD ή ακόμη και το BIM. Ισως η νέα αυτή εποχή να προσφέρει στους αρχιτέκτονες την ευκαιρία να εξετάσουν σε βάθος την αξιακή πρόθεση της αρχιτεκτονικής και των αρχιτεκτόνων, και με τη χρήση των δεξιοτήτων τους, να σχεδιάσουν τον ρόλο τους στο μέλλον, ώστε αυτός να υποστηριχθεί από τις νέες τεχνολογίες, αντί για ακόμη μια φορά να απειληθεί από αυτές…
Ως πρώτη ύλη για το παρόν άρθρο χρησιμοποιήθηκε κείμενο –για το Archpaper– του αρχιτέκτονα Phil Bernstein, πρώην αντιπροέδρου της Autodesk και νυν καθηγητή στο Yale School of Architecture.
Διαβάστε το πρωτότυπο άρθρο ΕΔΩ
