Ελληνικά και ευρωπαϊκά μέτρα για μια ενεργειακή κρίση, με άγνωστη διάρκεια

Ελληνικά και ευρωπαϊκά μέτρα για μια ενεργειακή κρίση, με άγνωστη διάρκεια

Στη λήψη μέτρων που προσπαθούν να ανακόψουν την επιδείνωση αριθμών που αποτυπώνουν την επιδείνωση της ήδη εξελισσόμενης ενεργειακής κρίσης από τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και τις αντιδράσεις της Δύσης, στρέφονται εθνικές κυβερνήσεις και Ε.Ε., με τις τελευταίες ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να ακολουθούνται ήδη από προτάσεις για επιπλέον μηχανισμούς ανάσχεσης της κρίσης, όπως αυτές που περιλαμβάνονται στην επιστολή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς την Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν (βλ. ΕΔΩ).

Παρά το γεγονός ότι καταγράφεται τα τελευταία 24ωρα μια σημαντική υποχώρηση της τιμής του πετρελαίου (από 140 δολάρια το βαρέλι στα 112) και του φυσικού αερίου, λόγω και της πρόθεσης του ΟΠΕΚ να αυξηθεί η παραγωγή των μεσανατολικών πετρελαιοπαραγωγών χωρών, η Ελλάδα και η Ευρώπη, είναι προφανές ότι υποχρεούνται να λάβουν μέτρα εκτιμώντας ως πολύ πιθανή την εκ νέου επιδείνωση της κατάστασης το επόμενο διάστημα, όχι μόνο σε συνάρτηση με την παράταση των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία, αλλά περισσότερο -και κυρίως- σε συνάρτηση με τη διάρκεια των οικονομικών κυρώσεων της Δύσης σε βάρος της Ρωσίας, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την προμήθεια φυσικού αερίου.

Στην Ελλάδα -και όχι μόνο- η ενεργειακή κρίση έχει πολλά πλοκάμια επηρεάζοντας σειρά τομέων και δεικτών:

• Εμπόριο, με βασικό πρόβλημα στα σιτηρά.
• Αύξηση στο κόστος δανεισμού, ειδικά για την Ελλάδα που δεν βρίσκεται σε επενδυτική βαθμίδα.
• Πληθωρισμός και ανάπτυξη. Κάθε αύξηση κατά 10% στις τιμές της ενέργειας (με το φυσικό αέριο να έχει ανατιμηθεί κατά 100% τις τελευταίες ημέρες), αυξάνει κατά 0,2 μονάδες τον πληθωρισμό.
• Τουρισμός, με την Ελλάδα να επηρεάζεται από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των ξένων τουριστών.
• Δημοσιονομικό κόστος, για τη στήριξη των προσφύγων από την Ουκρανία, τη βοήθεια στη χώρα αυτή, τις αμυντικές δαπάνες και τα μέτρα στήριξης.

Τους βασικούς άξονες των δράσεων που έχουν ως στόχο να απαλλαγεί η Ευρωπαϊκή Ένωση από το ρωσικό φυσικό αέριο και τα λοιπά ορυκτά καύσιμα που εξάγει το καθεστώς Πούτιν, ανακοίνωσε ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ αποφάσεις προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να οριστικοποιηθούν στη Σύνοδο Κορυφής των 27 που διεξάγεται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες.

Όπως ανέφερε η Κομισιόν σε σχετική ανακοίνωση, “το σχέδιο REPowerEU θα επιδιώξει τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο, την επιτάχυνση της χρήσης ανανεώσιμων αερίων και την αντικατάσταση του φυσικού αερίου στη θέρμανση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Με τον τρόπο αυτόν μπορεί να μειωθεί η ζήτηση της ΕΕ για ρωσικό φυσικό αέριο κατά δύο τρίτα πριν από το τέλος του έτους».

Την ίδια ώρα, στο εσωτερικό της χώρας, αναμένεται η ανακοίνωση νέων μέτρων εντός της επόμενης εβδομάδας, που όπως ήδη προανήγγειλε ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας θα κινούνται στις εξής κατευθύνσεις:

1. Επιδότηση λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου, για να καλυφθεί μέρος των ανατιμήσεων. Το βασικό σενάριο προβλέπει ότι η τιμή του φυσικού αερίου θα παραμείνει στα τρέχοντα επίπεδα για όλο το 2022. Οπότε, θα απαιτηθούν περισσότερα κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό.
2. Βελτίωση διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών. Όπως π.χ. με τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, από την οποία επέρχεται ελάφρυνση 1 δισ. ευρώ στα φυσικά πρόσωπα εφέτος.
3. Αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία, σύμφωνα με τον υπουργό, θα είναι «γενναία, αλλά ρεαλιστική».
4. Στοχευμένες ενέργειες προς τα ευάλωτα νοικοκυριά, με την «επιταγή ακρίβειας». Οι αποφάσεις, είπε, θα ληφθούν προς το τέλος του μήνα.
5. Ριζικές αποφάσεις στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσηςκαι αποφάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
6. Εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς στόχους(χρέος και έλλειμμα). Η Ελλάδα έχει καταθέσει γραπτώς σχετικό αίτημα από τις 15 Νοεμβρίου πέρυσι και προς αυτήν την κατεύθυνση φαίνεται ότι κινούνται και άλλα κράτη – μέλη. Εάν αυτό συμβεί, είπε ο υπουργός, δημιουργείται μελλοντικά σημαντικός δημοσιονομικός χώρος επ’ ωφελεία των πολιτών.

Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, «το κρίσιμο σημείο είναι πώς θα εξελιχθεί η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2022 και ποια θα είναι η εξέλιξη στον πόλεμο, για να προσδιορίσουμε ακριβώς το διαθέσιμο ύψος και το πού θα γίνουν εκταμιεύσεις πόρων». Όπως ανέφερε, από την κρίση η πορεία του ΑΕΠ φαίνεται να επηρεάζεται αρνητικά κατά μία ποσοστιαία μονάδα, ενώ θα υπάρξουν επιπτώσεις από τις τιμές στα σιτηρά και σε κάποια μέταλλα. Εκτίμησε ότι οι τιμές του φυσικού αερίου και της ενέργειας θα παραμείνουν στα σημερινά υψηλά επίπεδα όλο το 2022, ενώ ο πληθωρισμός στην Ευρώπη θα υπερβεί το 5%. Ωστόσο είπε πως τα ταμειακά διαθέσιμα είναι τέτοια που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες αυτής της περιόδου. Και πρόσθεσε ότι γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη της επιπλέον επιτάχυνσης του Ταμείου Ανάκαμψης, για αυτό και εντάχθηκαν προ ημερών πιο πολλές στρατηγικές επενδύσεις.