Πόσο κοστίζει η κατοχύρωση ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη ή μιας αίτησης PCT; Σε ποιον ανήκει η ευρεσιτεχνία για κάτι που εφεύρεσα στη δουλειά μου, σε μένα ή τον εργοδότη; Μπορώ να κατοχυρώσω μια εφεύρεση και να την κρατήσω στο “συρτάρι”; Πώς μπορώ να ξέρω εκ των προτέρων αν κάποιος έχει ήδη δημιουργήσει αυτό που σκέφτομαι; Μπορώ να πουλήσω τα δικαιώματά μου κι αν ναι, σε ποια τιμή; Απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα στο παρόν χρηστικό άρθρο του blog του ΤΕΕ/ΤΚΜ.
Πόσο θα μου στοιχίσει ένα εθνικό ή ευρωπαϊκό δίπλωμα ή μια αίτηση PCT;
Το κόστος για ένα εθνικό δίπλωμα κυμαίνεται μεταξύ 500-1000 ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται το ετήσιο τέλος που θα καλείται να πληρώνει ο κάτοχός του για να το ανανεώνει. Από αυτό το ποσόν, στα 50 ευρώ και 150 ευρώ αντίστοιχα διαμορφώνονται τα τέλη κατάθεσης τής αίτησης και χορήγησης του διπλώματος. Αν ο καταθέτης της αίτησης επιθυμεί τη σύνταξη απλής έκθεσης έρευνας για την ευρεσιτεχνία του, τότε καταβάλει 300 ευρώ (σύνολο 500 ευρώ δηλαδή). Αν προτιμά την έκθεση με αιτιολογημένη γνώμη, που προχωρά σε μεγαλύτερο βάθος, θα πρέπει να πληρώσει τέλος 800 ευρώ* (σύνολο 1000 ευρώ). Παράλληλα, για να διατηρήσει το δίπλωμά του επί 20ετία, πληρώνει ετήσιο τέλος ανανέωσης, που ξεκινά από 20 ευρώ τον τρίτο χρόνο (τα δύο πρώτα έτη είναι δωρεάν) και φτάνει τα 1100 ευρώ προς το τέλος της εικοσαετίας.
Για το ευρωπαϊκό δίπλωμα, που έχει ισχύ σε περίπου 40 χώρες, το κόστος ανέρχεται σε περίπου 6500 ευρώ, εκ των οποίων το 50% θα πρέπει να καταβληθεί εντός μηνός από την κατάθεση της αίτησης. Τα παραπάνω γνωστοποίησε ο διευθυντής καταθέσεων και χορηγήσεων τίτλων του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), Κ. Αμπατζής, με την ευκαιρία παρουσίας του στη Θεσσαλονίκη, όπου μίλησε στο “Greek Innovation Forum”, στο πλαίσιο του χρηματοοικονομικού πολυσυνεδρίου Money Show 2015.
Τι είναι η αίτηση PCT και πόσο στοιχίζει;
Δίνει στους εφευρέτες τη δυνατότητα να επιδιώξουν την προστασία της διανοητικής τους περιουσίας σε 148 χώρες ταυτόχρονα, αντί να αναγκάζονται να υποβάλλουν αιτήσεις για καμία από αυτές ξεχωριστά. Προσοχή όμως: η αίτηση δεν είναι δίπλωμα.
Σύμφωνα με τον κ. Αμπατζή, από 1ης Ιουλίου του 2015, οι Έλληνες καταθέτες διεθνούς αίτησης κατοχύρωσης ευρεσιτεχνίας (PCT) θα απολαμβάνουν μείωση 90% στο ύψος του τέλους κατάθεσης της αίτησης αυτής, στο πλαίσιο απόφασης που έλαβε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO), προκειμένου να δοθούν κίνητρα σε πολίτες χωρών με οικονομικά προβλήματα.
Με την εντυπωσιακή αυτή μείωση, το τέλος κατάθεσης “προσγειώνεται” στα 127,30 ευρώ, ενώ η ίδια μείωση θα ισχύσει και για τα τέλη διαβίβασης αίτησης συμπληρωματικής διεθνούς έρευνας ή προκαταρκτικής εξέτασης. Συνολικά για τους Ελληνες και μετά τη μείωση, το κόστος μιας διεθνούς αίτησης PCT διαμορφώνεται στα 2117 ευρώ, έναντι των 3263 ευρώ για τις υπόλοιπες εθνικότητας (σε όλα τα ποσά προστίθενται επιπλέον τα τέλη που ζητά κάθε ομάδα κρατών ή χώρα για την κατοχύρωση π.χ., ευρωπαϊκού, αμερικανικού ή ιαπωνικού διπλώματος).
Η ευρεσιτεχνία ανήκει σε εμένα ή στον εργοδότη μου;
Δεν υπάρχει μία και μόνο απάντηση σε αυτό το ερώτημα, αφού αυτή εξαρτάται από το αν μια εφεύρεση είναι υπηρεσιακή, εξαρτημένη ή ανεξάρτητη.
“Αν η εφεύρεση έγινε στη διάρκεια της εργασίας, επειδή ο εργοδότης ζήτησε από τον εργαζόμενο να αναπτύξει μια λύση, τότε μιλάμε για υπηρεσιακή εφεύρεση. Το δικαίωμα λοιπόν ανήκει στον εργοδότη και ο εργαζόμενος μνημονεύεται ώς δημιουργός. Αν η εφεύρεση είναι αποτέλεσμα ανεξάρτητης δουλειάς του εργαζόμενου, π.χ., αν την ώρα που εργαζόταν πάνω σε κάτι τού ήρθε η ιδέα ν΄ αναπτύξει κάτι, το οποίο όμως ανέπτυξε στο σπίτι του και με δικά του υλικά, τότε το δικαίωμα ανήκει εξολοκλήρου στον εργαζόμενο. Αν η εφεύρεση έγινε από τον εργαζόμενο με τη χρήση υλικών, μέσων ή υποδομών της επιχείρησης, τότε μιλάμε για εξαρτημένη εφεύρεση και το δικαίωμα ανήκει κατά 40% στον εργοδότη και κατά 60% στον εργαζόμενο. Ο εργαζόμενος υποχρεούται να ειδοποιήσει τον εργοδότη για την εφεύρεση και αν αυτός δεν εκφράσει ενδιαφέρον εντός τριών μηνών, τότε το δικαίωμα ανήκει αποκλειστικά στον εφευρέτη” διευκρίνισε.
Κι αν κρατήσω στο “συρτάρι” μια πατενταρισμένη εφεύρεση;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, κάποιος που θα κατοχυρώσει μια εφεύρεση μπορεί να διατηρήσει την “αποκλειστικότητά” της για την προβλεπόμενη 20ετία, ακόμη και αν δεν την αξιοποιήσει εμπορικά, υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι θα πληρώνει το ετήσιο τέλος ανανέωσης. Αν, όμως, τίθεται ζήτημα δημόσιου συμφέροντος, τα πράγματα αλλάζουν: π.χ., αν η εφεύρεση αφορά ένα αποτελεσματικό φάρμακο για τον καρκίνο, το οποίο δεν θα βγει στην αγορά εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, τότε μπορεί κάποιος τρίτος να διεκδικήσει και να λάβει άδεια εκμετάλλευσης.
Για αυτό, άλλωστε, για τις εφευρέσεις που μένουν “στο συρτάρι”, το ετήσιο κόστος διατήρησης του διπλώματος ευρεσιτεχνίας αυξάνεται με την πάροδο των χρόνων και φτάνει να ξεπεράσει τα 1000 ευρώ στο τέλος της εικοσαετίας, ώστε η διατήρησή του να είναι “δυσβάσταχτη” για κάποιον που δεν το αξιοποιεί εμπορικά, εξήγησε ο κ. Αμπατζής.
Πώς μπορώ να ξέρω εκ των προτέρων αν κάποιος έχει ήδη δημιουργήσει αυτό που σκέφτομαι;
“Το 80% της παγκόσμιας τεχνολογικής πληροφορίας βρίσκεται σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Άρα …ψάξτε τα!” παραίνεσε στο πλαίσιο της ίδιας εκδήλωσης η δρ. Π. Γκαγκανάτσου, προϊσταμένη του Τμήματος Τεχνολογικής Πληροφόρησης και Διάδοσης Καινοτομίας στον ΟΒΙ.
Κάνοντας αναζήτηση πληροφοριών στις διαθέσιμες βάσεις δεδομένων, οι υποψήφιοι εφευρέτες μπορούν να εξοικονομήσουν πολύ χρόνο και χρήμα, αφού: “μπορούν να μάθουν τι υπάρχει ήδη και να δημιουργήσουν πάνω σε αυτό, να γνωρίζουν ποιος κάνει τι και να αποφύγουν την παραβίαση δικαιωμάτων τρίτων”.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν την απαραίτητη πληροφορία τόσο στα γραφεία του ΟΒΙ και τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, όσο και -για πιο ενδελεχή έρευνα- καταθέτοντας μια αίτηση προέρευνας, η οποία στοιχίζει 60 ευρώ. “Ο ενδιαφερόμενος δηλώνει, π.χ., ποια τεχνικά χαρακτηριστικά θέλει να ψάξουμε και εντός δεκαπενθημέρου έχει τα αποτελέσματα” εξήγησε η κ. Γκαγκανάτσου.
Πληροφορίες για τις κατοχυρωμένες πατέντες παρέχονται, επίσης, από βάσεις δεδομένων, όπως το EspaceNet, το Google patents (προς το παρόν μόνο για την αγορά των ΗΠΑ) και το μητρώο του ΟΒΙ (emt.obi.gr).
Πώς μπορούμε να αναζητήσουμε μια εφεύρεση στις βάσεις δεδομένων;
Η αναζήτηση σε κόμβους, όπως το EspaceNet, που περιλαμβάνει πάνω από 90.000.000 εγγραφές, μπορούν να γίνουν με διάφορους τρόπους, ακόμη και με λέξεις-κλειδιά.
Βέβαια, η κα Γκαγκανάτσου παροτρύνει τους ενδιαφερόμενους να μην μείνουν μόνο στις λέξεις-κλειδιά, καθώς, π.χ., πολλές φορές ένα στυλό μπορεί να είναι καταχωρημένο ώς όργανο γραφής. Πολύ χρήσιμη, λέει, είναι η αναζήτηση βάσει ταξινόμησης -και όχι τόσο πολύπλοκη όσο ακούγεται, καθώς το ίδιο το σύστημα ¨δείχνει¨ τον δρόμο, ανάλογα με τις αρχικές λέξεις-κλειδιά που θα εισαχθούν σε αυτό.
Μπορώ να κατοχυρώσω οτιδήποτε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας;
Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, όπως και το ΠΥΧ (βλ. παρακάτω) καλύπτει κάθε εφεύρεση που μπορεί να εφαρμοστεί παραγωγικά σε οποιονδήποτε τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας. Δεν καλύπτονται όμως ορισμένες περιπτώσεις, οι οποίες ρητά αναφέρονται στο νόμο όπως π.χ. ανακαλύψεις, επιστημονικές θεωρίες, μαθηματικές μέθοδοι, αισθητικές δημιουργίες κ.λ.π.
Πού μπορώ να βρω εξειδικευμένους δικηγόρους;
Ένα βασικό πρόβλημα για πολλούς ανθρώπους που επιδιώκουν να κατοχυρώσουν ευρεσιτεχνίες είναι αυτό της έλλειψης εξειδικευμένων δικηγόρων, ικανών να εκπροσωπήσουν τους πελάτες τους και σε ξένες χώρες, αν προκύψει κάποια διαμάχη. Τι γίνεται λοιπόν;
“Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ανατρέχουν στο σάιτ του Ευρωπαϊκού Γραφείου Κατοχύρωσης Ευρεσιτεχνιών. Εκεί, υπάρχει η λίστα των δικηγόρων που έχουν περάσει τις εξετάσεις του European Patent Service, μεταξύ των οποίων και Έλληνες” διευκρίνισε η κα Γκαγκανάτσου.
Και αν θέλω να πουλήσω τα δικαιώματά μου;
Μπορεί να δοθεί σε τρίτους άδεια εκμετάλλευσης των δικαιωμάτων μου; Και πόσο αποτιμώνται αυτά; “Ο δημιουργός λαμβάνει συνήθως ένα ποσοστό επί των πωλήσεων χονδρικής ή λιανικής, που ανέρχεται στο 2-3% στις χαμηλές κατηγορίες τιμών και στο 7-10% στις υψηλές κατηγορίες (σ.σ. αφού ένα ακριβό προϊόν πουλάει συνήθως λιγότερα τεμάχια). Επίσης, οι δύο πλευρές μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα εφάπαξ ποσό” εξήγησε ο κ. Αμπατζής.
Τι είναι το Πιστοποιητικό Υποδείγματος Χρησιμότητας (ΠΥΧ);
Πιστοποιητικό Υποδείγματος Χρησιμότητας (ΠΥΧ), είναι τίτλος προστασίας με ισχύ επτά χρόνων, που χορηγείται στο δικαιούχο για τρισδιάστατα αντικείμενα με καθορισμένο σχήμα και μορφή που δίνουν λύση σε τεχνικό πρόβλημα και διαθέτουν τα χαρακτηριστικά του “νέου” και βιομηχανικά εφαρμόσιμου.
Τι θα συμβεί αν κάποιος τρίτος αντιγράψει και εκμεταλλευτεί εφεύρεση ήδη κατοχυρωμένη με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας ή ΠΥΧ;
Σύμφωνα με τον ΟΒΙ, ο δικαιούχος μπορεί να απαιτήσει από τα ελληνικά δικαστήρια της άρση της προσβολής του ΔΕ ή του ΠΥΧ και την παράλειψή της στο μέλλον. Υπό τις προϋποθέσεις του νόμου, δικαιούται να απαιτήσει επίσης την αποκατάσταση της ζημιάς που έπαθε ή την απόδοση της ωφέλειας που κέρδισε ο τρίτος με την παράνομη εκμετάλλευση της εφεύρεσης. Διαζευκτικά, μπορεί να ζητήσει την απόδοση ποσού ανάλογου προς τίμημα άδειας εκμετάλλευσης. Το δικαστήριο μπορεί ακόμα να διατάξει την καταστροφή των προϊόντων που κατασκεύασε ο τρίτος, ή αντί της καταστροφής, την απόδοση τους ή μέρους τους στο δικαιούχο, εφόσον αυτός το ζητήσει.
*Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της Έκθεσης Έρευνας (που στοιχίζει 300 ευρώ) και της Έκθεσης Έρευνας με Αιτιολογημένη Γνώμη (800 ευρώ);
Για κάθε αίτηση για χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας, ο ΟΒΙ συντάσσει έκθεση η οποία βασίζεται στην περιγραφή της εφεύρεσης, τις αξιώσεις και τα επισυναπτόμενα σχέδια και στην οποία αναφέρονται όλα τα στοιχεία της στάθμης της τεχνικής που είναι απαραίτητα για την εκτίμηση του νέου χαρακτήρα και του εφευρετικού βήματος του επινοήματος. Στην περίπτωση αυτή η έκθεση ονομάζεται απλή έκθεση έρευνας(ΑΕΕ). Το τέλος για τη σύνταξη της απλής έκθεσης έρευνας είναι, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, 300 ευρώ.
Η έκθεση έρευνας που συντάσσει ο ΟΒΙ μπορεί να συνοδεύεται από σχόλια ή συνοπτικές επεξηγηματικές παρατηρήσεις που αναφέρονται στα χαρακτηριστικά της εφεύρεσης, δηλαδή, στο νέο χαρακτήρα της εφεύρεσης, το εφευρετικό της βήμα και τη δυνατότητα βιομηχανικής εφαρμογής. Στην περίπτωση αυτή η έκθεση έρευνας ονομάζεται έκθεση έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη (ΕΕΑΓ).
Η έκθεση έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη συντάσσεται από τον ΟΒΙ με βάση τις ισχύουσες διατάξεις εφαρμογής των οδηγιών εξέτασης ενώπιον του ΕΓΔΕ. Ο καταθέτης αίτησης για χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας δηλώνει στον ΟΒΙ, μέσα σε τέσσερις μήνες από την κατάθεση της αίτησης, αν επιλέγει την απλή έκθεση έρευνας (ΑΕΕ) ή την έκθεση έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη (ΕΕΑΓ) και καταβάλλει τα αντίστοιχα τέλη. Το τέλος για τη σύνταξη της έκθεσης έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη είναι 800 ευρώ.
Δείτε ΕΔΩ αναλυτικά τα τέλη για το εθνικό δίπλωμα κι ΕΔΩ τα τέλη για τα βιομηχανικά σχέδια
Δείτε ΕΔΩ τις απαντήσεις στις συχνότερες ερωτήσεις για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα Πιστοποιητικά Υποδείγματος Χρησιμότητας και ΕΔΩ για την τεχνολογική πληροφόρηση
