Των βραβευμένων φοιτητών Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ:
Γιώργου-Βλάση Πακαλίδη
Σπύρου Νικολόπουλου
Βρισκόμασταν σε μια περίοδο αναζήτησης νέων αρχιτεκτονικών προκλήσεων και δημιουργικών εκτονώσεων, μιας και νιώθαμε πως έφτασε η στιγμή να απασχοληθούμε με κάτι εκτός σχολής. Έτσι, τυχαία, βρήκαμε την ανακοίνωση του διαγωνισμού με θέμα COCOON που διοργάνωσε το GIANY (Greek Institute of Architects in New York) και απευθυνόταν σε αρχιτέκτονες και designers. O διαγωνισμός επιχείρησε να διερευνήσει την έννοια του ελάχιστου καταφύγιου και την έννοια της κατοίκησης, καθώς και να διευρύνει την αντίληψη των ορίων μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού: «το βασικό δίπτυχο αειφορίας και προσαρμοστικότητας θα μπορούσε να αποτελεί την επαναδιαπραγμάτευση της ερώτησης, πώς η κατασκευή ενός καταφυγίου μπορεί να είναι σε διάλογο με το περιβάλλον».
Από τη στιγμή που πήραμε την απόφαση να ασχοληθούμε με το διαγωνισμό ξεκινήσαμε αναλύοντας το θεωρητικό υπόβαθρο των ζητουμένων, στην προσπάθεια να δώσουμε απαντήσεις ώστε να οδηγηθούμε στη σύλληψη του τελικού μας concept. Όλη αυτή η διαδικασία διήρκεσε περίπου μία εβδομάδα. Εφόσον ξεκαθαρίσαμε το concept και το θεωρητικό υπόβαθρο της πρότασης μας, προσπαθήσαμε να τους αποδώσουμε μορφή και όγκο.
Συγκεκριμένα η πρόταση μας αναλύεται ως εξής :
Ολόκληρος ο κόσμος αντιμετωπίζει μία άνευ προηγουμένου προσφυγική κρίση. Αρκετές χώρες της Ευρώπης ιδίως η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν μετατραπεί σε χώρες «υποδοχείς» αυτών των ανθρώπων καθώς οι περισσότεροι από αυτούς διασχίζουν τη Μεσόγειο για να περάσουν στην Ευρώπη βάζοντας, μάλιστα, σε κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή. Δεδομένων των παραπάνω, σκεφτήκαμε πως η πρότασή μας πρέπει να εφαρμοστεί και να τοποθετηθεί, κυρίως, στις ακτές όπου παρατηρούνται οι μεγαλύτερες ροές προσφύγων, αποδίδοντας έτσι στο καταφύγιο τον ρόλο της υποδοχής, αλλά και να μπορεί να ενταχθεί στον αστικό χώρο. Νιώσαμε την ανάγκη να προσφέρουμε σε αυτούς τους ανθρώπους ένα είδος «πρωτόγνωρης» προστασίας και ασφάλειας, υπαρκτής και συναισθηματικής-δηλαδή, όχι μόνο να είναι ασφαλείς, αλλά και να το πιστεύουν. Με βάση αυτή τη λογική θέλαμε να δώσουμε τη δυνατότητα στην κατασκευή μας να μεταβάλλεται και να αναπροσαρμόζεται, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες και «θέλω» των προσφύγων. Ανατρέχοντας στην ιστορία και αναλύοντας την αρχέτυπη έννοια του δοχείου αποφασίσαμε να εντάξουμε στον σχεδιασμό μας την αίσθηση της σπηλιάς -ως πρώτο ίχνος αρχιτεκτονικής του ανθρώπου- και τις έννοιες του νερού, της φωτιάς, του αέρα και της Γης -4 στοιχεία της φύσης. Κατά την αρχαιότητα η Ελλάδα φημιζόταν για την φιλοξενία της και για αυτό το λόγο η έννοια του νερού αποδόθηκε σχεδιαστικά με μία «γούρνα» γεμισμένη με νερό –αναφορά στον Ξένιο Δία- και λειτουργεί ως μέσο εξαγνισμού. Όσον αφορά στην έννοια της φωτιάς τοποθετήσαμε στο μέσο του καταφυγίου μία Εστία, όπου εκτός από υπαρκτή εστία θερμότητας συμβολίζει την «πατρική» ασφάλεια και την οικογενειακή θαλπωρή. Η έννοια του αέρα αποδόθηκε μέσω της διαμπερότητας της κατασκευής. Στόχος μας ήταν να αγκαλιάσουμε τους ταλαιπωρημένους από το ταξίδι τους πρόσφυγες και να τους οδηγήσουμε σε έναν καινούργιο καλύτερο κόσμο μέσω του καταφυγίου. Συνεπώς, το εξωτερικό κέλυφος είναι εμπνευσμένο από το «δέσιμο» των δακτύλων των χεριών –αλληλεγγύη- και η πορεία του καταφυγίου θυμίζει μία «ιερή» δοκιμασία-μετάβαση που καλούνται να αντιμετωπίσουν, έτσι ώστε να επιτύχουν την γαλήνη και την ευτυχία που κάθε άνθρωπος αποζητά.
Προς έκπληξή μας, την ημέρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων βρήκαμε το project μας στα πέντε πρώτα ισόβαθμα νικητήρια, εκ των οποίων οι υπόλοιποι τέσσερις αποτελούσαν επαγγελματίες αρχιτέκτονες . Η χαρά μας και η ικανοποίησή μας δεν έχει στερέψει ακόμα, καθώς ήταν ο πρώτος αρχιτεκτονικός μας διαγωνισμός. Όλη η εμπειρία μας δίνει περισσότερο κουράγιο και μεράκι να συνεχίσουμε αυτό που πολυαγαπάμε, την αρχιτεκτονική.
