του Χάρη Μπεκιάρη*
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι η πιο γνωστή κινητοποίηση για πραγματοποίηση δράσεων ενημέρωσης και αφύπνισης της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών κάθε ηλικίας από Σωματεία, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και άλλους φορείς.
Ειδικά το περιβάλλον, πλην της Παγκόσμιας Ημέρας του στις 5 Ιουνίου, κινητοποιεί τους πολίτες και με άλλες θεσμοθετημένες διαδικασίες, όπως η «Ώρα της Γης» με τη συσκότιση του πλανήτη, ή το «Ρολόι της Αποκάλυψης» που κινείται προς τα μεσάνυχτα ή απομακρύνεται, σύμφωνα με πολιτικά και περιβαλλοντικά γεγονότα, όπως ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου και η κλιματική αλλαγή.
Το ζήτημα όμως δεν είναι τί κάνουμε τη μία Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, ή κατά τη διάρκεια της Ώρας της Γης αλλά πώς σκεφτόμαστε και φερόμαστε τις υπόλοιπες 364 ημέρες.
Οι Κυβερνήσεις παγκοσμίως, θέτουν στόχους και καθορίζουν διαδικασίες για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ενδεικτικά είναι γνωστό το «20-20-20» για 20% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, 20% αύξηση κάλυψης των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης από ανανεώσιμες πηγές και 20% περισσότερη αποτελεσματικότητα στη χρήση ενέργειας σε όλη την ΕΕ έως το 2020, ο καθορισμός προστατευόμενων περιοχών «Natura 2000», εισαγωγή διαδικασιών βελτίωσης ποιότητας αέρα και νερού, μείωσης θορύβου, πρόληψης πυρκαγιών, έργα αναδασώσεων κ.α..
Η ατομική συμπεριφορά και νοοτροπία του καθένα μας όμως αποτελεί τη βασικότερη προϋπόθεση για επίτευξη οποιουδήποτε συλλογικού περιβαλλοντικού στόχου.
Βρισκόμαστε λοιπόν στο σπίτι του Έλληνα… Είναι η «ώρα της Γης». Ο Έλληνας, πιστός τιμητής όλων των Παγκόσμιων Ημερών και συμβολικών θεματικών εκδηλώσεων, σβήνει για μία ώρα τα φώτα για να το καταγράψει ο δορυφόρος…
Με την παρέλευση του χρόνου της μίας ώρας, ανάβει το κλιματιστικό, το θερμοσίφωνα, τα 24 σποτάκια του σαλονιού και τα 12 του μπάνιου, γεμίζει με καυτό νερό την μπανιέρα και μουλιάζει μέσα με τον θερμοστάτη του καλοριφέρ σταθερά στους 28οC, ενώ το τζάκι καίει ρομαντικά τα λουστραρισμένα ξύλα από το παλιό σαλόνι του κουμπάρου που πέταξε πέρυσι και τεμάχισαν μαζί. Βουρτσίζει τα δόντια του και ξυρίζεται με τη βρύση να τρέχει, πατάει το καζανάκι για να ξεφορτωθεί το ενοχλητικό μαμούνι που πέταξε στη λεκάνη, ακολουθώντας τη δίνη κουνώντας το κεφάλι κυκλικά.
Πάει να ντυθεί χωρίς να σβήσει κανένα από τα φώτα, ούτε την τηλεόραση που λειτουργεί μόνιμα. Επιστρέφει για gel και τις τελευταίες στιλιστικές λεπτομέρειες υπό τον ήχο της αδιάκοπης ροής της βρύσης του νιπτήρα ώσπου είναι έτοιμος για την έξοδο. Το κλιματιστικό παραμένει στους 30οC το χειμώνα και σταθερά στους 18οC το καλοκαίρι, ενώ ο χώρος είναι απαλλαγμένος από κουνούπια και λοιπά ιπτάμενα έντομα χάρη στο συνδυασμό ψεκασμού με δύο αεροζόλ Ασιατικής προέλευσης που προμηθεύτηκε από το διαδίκτυο. Φεύγει με το ΙΧ για κέντρο, ψάχνει parking επί 45’, αποκλειστικά σε ακτίνα 100m από τον προορισμό του, εκτονώνοντας την αγανάκτησή του καπνίζοντας και οδηγώντας σαν χάρος… Επιστρέφοντας στο σπίτι διαπιστώνει ότι η αγαπημένη του μπλούζα και τα δύο μποξεράκια tweety δεν είχαν μπει στο πλυντήριο που μόλις τελείωσε και το ξαναβάζει από την αρχή…
Το παραπάνω σκηνικό, αν αφαιρέσουμε κάποιες εσκεμμένα χιουμοριστικές υπερβολές, δεν απέχει πολύ από την καθημερινότητα του καθένα μας, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
Η περιβαλλοντική συνείδηση είναι μέρος μιας καλής παιδείας και μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας που πρέπει να οικοδομείται από τη νηπιακή ηλικία με συνεχή ενημέρωση. Τα περιβαλλοντικά ζητήματα πρέπει να αποτελούν τρόπο σκέψης σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας, πέρα από τη μεμονωμένη συμμετοχή σε περιστασιακές δράσεις και εκδηλώσεις.
Η οικιακή ανακύκλωση για παράδειγμα, είναι μια βασική πτυχή περιβαλλοντικής συνείδησης. Η αποφυγή αλόγιστης χρήσης των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης στο σπίτι επίσης. Η χρήση τζακιών κλειστού θαλάμου ή ακόμα καλύτερα ενεργειακών, η εκλογικευμένη χρήση του νερού, του αυτοκινήτου, η χρήση λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας και τεχνολογίας LED, η ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και των επαγγελματικών χώρων κυρίως ως προς προσθήκη μονώσεων, αντικατάσταση κουφωμάτων, σύνδεση με το δίκτυο Φυσικού Αερίου όπου είναι εφικτό, χρήση Ηλιακών Συλλεκτών και Φωτοβολταϊκών διατάξεων, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες προστασίας του περιβάλλοντος σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο, αλλά και τεράστιας οικονομίας.
Δυστυχώς θεσμικά δεν υπάρχει καμία υποστήριξη του πολίτη, ούτε θεωρητική ούτε πρακτική. Η ενημέρωση είναι ανεπαρκής, τα προγράμματα «Εξοικονομώ» βρίσκονται σε μόνιμο τέλμα, το κράτος αδυνατεί να εφαρμόσει ακόμα και στα δημόσια κτίρια στοιχειώδεις διαδικασίες εξοικονόμησης ενέργειας και κατ’ επέκταση εξοικονόμησης τεράστιων χρηματικών ποσών.
Δομές όπως νοσοκομεία, πανεπιστήμια και δημόσιες υπηρεσίες, ξοδεύουν από τον κρατικό προϋπολογισμό εκατομμύρια Ευρώ ετησίως μόνο για θέρμανση και ψύξη των γερασμένων, ενεργοβόρων κτιρίων. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα μιας μέσης κατοικίας που μετά την ολοκλήρωση έργων εξωτερικής μόνωσης και αντικατάστασης κουφωμάτων, περιορίζει τις δαπάνες θέρμανσης κατά 70%. Σε τί ποσά μεταφράζεται αυτό αν μιλήσουμε για το σύνολο του δημόσιου τομέα σε όλη την επικράτεια;
Η ανεπαρκής ενημέρωση έχει οδηγήσει και στην απαξίωση και τον εξευτελισμό της έκδοσης Ενεργειακού Πιστοποιητικού, που ενώ θα έπρεπε να αποτελεί το πρώτο ζητούμενο για κάθε υποψήφιο ενοικιαστή ή αγοραστή, έχει καθιερωθεί με ευθύνη και των Μηχανικών στη συνείδηση του πολίτη ως ένα ακόμα γραφειοκρατικό χαράτσι…
Αυτές είναι μερικές σκόρπιες σκέψεις με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Είναι σίγουρο ότι είτε το δούμε οικολογικά είτε οικονομικά, είτε ως πολίτες είτε ως Κράτος, η ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης ωφελεί τη Γη, την υγεία μας και την τσέπη μας. Όπου και να δώσει βάρος ο καθένας, το όφελος είναι άμεσο και για όλους.
*Ο Χάρης Μπεκιάρης γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Είναι διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ. με επαγγελματική δραστηριότητα στους τομείς εξοικονόμησης ενέργειας, υγιεινής και ασφάλειας εργασίας, καθώς και σε τομείς οχημάτων, εκπαίδευσης οδηγών και οδικής ασφάλειας.
*Τα ενυπόγραφα άρθρα απηχούν τις απόψεις και τις προτάσεις των συντακτών τους και όχι υποχρεωτικά τις θέσεις του ΤΕΕ/ΤΚΜ
